Je ziet hier twee foto’s, die min of meer het zelfde zijn.
Iets ander standpunt, iets andere tijd, waardoor het licht en de wolken
veranderd zijn. De foto’s tonen een watervalletje in de Rosa Glen op het
Schotse eiland Arran. Gemaakt tijdens mijn trip van eind september.
Waarom laat ik ze allebei zien? Omdat ze heel verschillend
gemaakt zijn. De ene foto is gemaakt met mijn Nikon D810 spiegelreflexcamera
met 16-35 mm zoomobjectief; een lange sluitertijd gebruikt van twee seconden
om het effect van de witte sluiers te krijgen en een gevoel van beweging te
creëren. Om de rest wel scherp te krijgen heb ik mijn camera gezet op mijn
koolstofvezel driepootstatief, zodat deze goed stil gehouden wordt.
Dan de andere foto: gemaakt met mijn telefoon, uit de hand,
een beetje stabiel gehouden gedurende 5 seconden, en gebruik makend van de Spectre app.
Je zou verwachten, dat je verschil ziet tussen de foto
gemaakt met de dure en zware apparatuur, en die gemaakt met mijn telefoon. Maar
welke foto is nu gemaakt met welke camera? Aan het eind van deze post kun je
het antwoord vinden.
Hoe is het nu mogelijk, dat je een dergelijke foto kan maken
met je telefoon? Het antwoord is: kunstmatige intelligentie. De telefoon maakt
in die paar seconden enkele honderden foto’s met korte sluitertijden. De software waarmee Spectre is
gemaakt, heeft miljoenen foto’s met lange sluitertijden van goede fotografen
geanalyseerd, en geleerd, waarom die lange sluitertijden worden gebruikt. Onder
andere voor waterstromen. (Ook voor wolkensluiers, voor lichtstrepen in het
donker van bewegende lampen, en voor het laten verdwijnen van mensen op straat
of plein.) Spectre pakt voor de stilstaande delen van het landschap één van de
foto’s, en voor de bewegende delen, hier dus het water, worden de beelden
gecombineerd. Dat kan nadat alle foto’s onderling precies zijn uitgelijnd. [NB.
Hetzelfde resultaat kan overigens met de dure apparatuur ook worden verkregen:
maak met je dure spiegelreflexcamera meerdere opnamen, bij voorbeeld tien tot
vijftien, en combineer ze in Photoshop met behulp van statistische analyses et
voilà: een vergelijkbaar resultaat.] Tussen twee haakjes: de Spectre app is
gratis….
De meeste mensen die dit zien zijn eerst verbijsterd. Maar na
de uitleg maakt de verbijstering plaats voor een ongemakkelijk gevoel. Ze
vragen zich af, wat dan nog de eigen inbreng is: je drukt op de sluiterknop, en
de telefoon en de software, met de kennis van miljoenen andere fotografen
creëert de foto. Dat is naar mijn mening de gebruikelijke reactie als menselijk
kunnen vervangen wordt door machines. Zoals ook bij de overgang van
filmrolletjes naar digitale sensoren: geen ontwikkelkunde en afdrukkunde meer
nodig; “nu kan iedereen goede foto’s maken!”. De uitdaging voor fotografen is:
ontdek wat je met de nieuwe technologieën kunt, en creëer daarmee niet alleen
eenvoudig een kopie van wat je met de oudere techniek ook kon, maar creëer
nieuwe beelden, die je eerder niet kon maken. Dus om nieuwe kunst te maken; wat eens kunst was, loopt het risico kitsch te worden. Het wordt echt interessant, als deze
nieuwe apps worden gecombineerd met de nieuwe generatie systeemcamera’s. Want
de kwaliteit van de beelden van telefooncamera’s is toch beperkt.
O ja: welke foto is nu met welke camera gemaakt? De bovenste foto is met mijn iPhone gemaakt.