28 december 2019

Kunstmatige intelligentie in de fotografie: kitsch of kunst?



Je ziet hier twee foto’s, die min of meer het zelfde zijn. Iets ander standpunt, iets andere tijd, waardoor het licht en de wolken veranderd zijn. De foto’s tonen een watervalletje in de Rosa Glen op het Schotse eiland Arran. Gemaakt tijdens mijn trip van eind september.





Waarom laat ik ze allebei zien? Omdat ze heel verschillend gemaakt zijn. De ene foto is gemaakt met mijn Nikon D810 spiegelreflexcamera met 16-35 mm zoomobjectief; een lange sluitertijd gebruikt van twee seconden om het effect van de witte sluiers te krijgen en een gevoel van beweging te creëren. Om de rest wel scherp te krijgen heb ik mijn camera gezet op mijn koolstofvezel driepootstatief, zodat deze goed stil gehouden wordt.

Dan de andere foto: gemaakt met mijn telefoon, uit de hand, een beetje stabiel gehouden gedurende 5 seconden, en gebruik makend van de Spectre app.

Je zou verwachten, dat je verschil ziet tussen de foto gemaakt met de dure en zware apparatuur, en die gemaakt met mijn telefoon. Maar welke foto is nu gemaakt met welke camera? Aan het eind van deze post kun je het antwoord vinden.

Hoe is het nu mogelijk, dat je een dergelijke foto kan maken met je telefoon? Het antwoord is: kunstmatige intelligentie. De telefoon maakt in die paar seconden enkele honderden foto’s met korte sluitertijden. De software waarmee Spectre is gemaakt, heeft miljoenen foto’s met lange sluitertijden van goede fotografen geanalyseerd, en geleerd, waarom die lange sluitertijden worden gebruikt. Onder andere voor waterstromen. (Ook voor wolkensluiers, voor lichtstrepen in het donker van bewegende lampen, en voor het laten verdwijnen van mensen op straat of plein.) Spectre pakt voor de stilstaande delen van het landschap één van de foto’s, en voor de bewegende delen, hier dus het water, worden de beelden gecombineerd. Dat kan nadat alle foto’s onderling precies zijn uitgelijnd. [NB. Hetzelfde resultaat kan overigens met de dure apparatuur ook worden verkregen: maak met je dure spiegelreflexcamera meerdere opnamen, bij voorbeeld tien tot vijftien, en combineer ze in Photoshop met behulp van statistische analyses et voilà: een vergelijkbaar resultaat.] Tussen twee haakjes: de Spectre app is gratis….

De meeste mensen die dit zien zijn eerst verbijsterd. Maar na de uitleg maakt de verbijstering plaats voor een ongemakkelijk gevoel. Ze vragen zich af, wat dan nog de eigen inbreng is: je drukt op de sluiterknop, en de telefoon en de software, met de kennis van miljoenen andere fotografen creëert de foto. Dat is naar mijn mening de gebruikelijke reactie als menselijk kunnen vervangen wordt door machines. Zoals ook bij de overgang van filmrolletjes naar digitale sensoren: geen ontwikkelkunde en afdrukkunde meer nodig; “nu kan iedereen goede foto’s maken!”. De uitdaging voor fotografen is: ontdek wat je met de nieuwe technologieën kunt, en creëer daarmee niet alleen eenvoudig een kopie van wat je met de oudere techniek ook kon, maar creëer nieuwe beelden, die je eerder niet kon maken. Dus om nieuwe kunst te maken; wat eens kunst was, loopt het risico kitsch te worden. Het wordt echt interessant, als deze nieuwe apps worden gecombineerd met de nieuwe generatie systeemcamera’s. Want de kwaliteit van de beelden van telefooncamera’s is toch beperkt.

O ja: welke foto is nu met welke camera gemaakt? De bovenste foto is met mijn iPhone gemaakt.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten