Wolkenluchten

Bentwoud, Hazerswoude

Tijdens diverse uitstapjes let ik ook op de wolkenluchten. Regelmatig zie je in deze herfst spectaculaire plaatjes. De uitdaging is om die te fotograferen met ook iets van een interessante voorgrond. Hier een verzameling van wat ik de laatste tijd heb gemaakt. Meestal overigens met mijn telefoon. Klik op de foto voor een beeldvullende plaat.

Callantsoog

Bentwoud, Hazerswoude

Bentwoud, Hazerswoude

Callantsoog

Presentatie Fotografe des Vaderlands Ilvy Njiokiktjien indrukwekkend

Zoals aangekondigd in een eerdere blog, kwam op zondag 14 november Ilvy Njiokiktjien in Alphen aan den Rijn voor haar presentatie in het Parktheater. Oorspronkelijk gepland voor november 2020, daarna in mei 2021, maar nu eindelijk kon het doorgaan. Ondanks de (begrijpelijke) vrees bij veel mensen voor de opnieuw sterk oplopende besmettingen met Corona, waren er toch circa 60 mensen op af gekomen. Ilvy vertelde haar verhaal vanaf dat ze op stage ging naar Zuid-Afrika tot aan foto's over COVID-19 activiteiten in ziekenhuizen. Haar reportage over een weekkamp om blanke jongens in Zuid-Afrika strijdbaar te maken voor een hernieuwde apartheid, werd wereldwijd gepubliceerd. Als gevolg daarvan werkt ze nu regelmatig voor kranten als de New York Times, The Washington Post en andere internationale en nationale kranten.  

Haar presentatie werd door mij georganiseerd vanuit de ambitie van de fotoclub Alphoto om de beoefening van de fotografie te stimuleren bij een breed publiek. Het is voor mij elke keer een groot genoegen om in contact te treden met Nederlandse topfotografen, zoals eerder Sacha de Boer en Jan Dirk van der Burg, en ze te kunnen introduceren.

Ontwerpen van een boekomslag

Eén van mijn relaties heeft me enkele keren gevraagd om een boekomslag te ontwerpen. Dat heb ik nu een paar keer gedaan en dat zijn stevige leertrajecten geweest.

Het proces begint met suggesties van de opdrachtgever. Daar zoek ik dan beelden bij vanuit enkele stockbureaus. Die hoef je niet gelijk te kopen, je kunt proefbeelden eerst downloaden. Die foto's combineer je met andere beelden, titels, de naam van de auteur, eventueel zijn portret. Het kan ook gebeuren, dat de beelden aangepast moeten worden. Op de achterkant komt meestal een samenvatting, dus een stuk tekst. Ook komt daar dan de streepjescode met ISBN-nummer bij. Tot nu toe ben ik daarmee elke keer in Photoshop begonnen.

Boekomslag zonder uitloop; de donkergele teksten zijn in goudopdruk gedrukt.

Als de beelden ontwikkeld zijn, komen daar de aspecten bij van een boekomslag, die om het kaft wordt geplakt. Dan heb je het over de voorkant, de rug, ook met tekst, en de achterkant. Dat moet één geheel worden. Bij een slappe kaft moet je rekening houden met snijverliezen, dus het beeld dat je aanlevert, moet aan alle kanten 3 mm extra uitloop hebben. Praat je over een harde kaft, dat moet er ca. 17 mm bijverzonnen worden, want de omslag wordt dan om de kaft geslagen, waarna er een schutblad overheen wordt geplakt. Die extra afmeting moet er bij worden verzonnen; je weet niet precies hoeveel er zichtbaar wordt, dus wat er bij komt, moet wel aansluiten bij het ontwerp.

Ten slotte moet het gehele bestand bruikbaar zijn voor de drukker. Dat betekent een andere kleurstandaard. Normaal werk je met foto's in de RGB- (Rood, Groen, Blauw)ruimte, maar de drukker wil dat je dat omzet naar CMYK (Cyaan, Magenta, Yellow, Black). Teksten en grafische delen moeten worden omgezet van pixels naar vector-plaatjes; die laatste vragen minder geheugenruimte, en kunnen gemakkelijker groter en kleiner gemaakt worden. Maar als je dat gedaan hebt, kan bij voorbeeld de tekst niet meer worden aangepast. Ten slotte kan de drukker ook drukken met goudopdruk (folie heet dat) en ingeperst (wordt preeg genoemd). Daar moet je dan aparte bestanden voor inleveren. 

Om dat allemaal goed te doen en aan te leveren, heb je bij voorkeur aparte software nodig. De marktstandaard daarvoor is het programma InDesign van Adobe. Dat heeft een stevige prijs, en voor incidenteel gebruik is dat te duur. Er is nu een veel goedkoper alternatief, dat bijna net zo veel mogelijkheden biedt als InDesign: Affinity Publisher van Serif. Dat kost een paar tientjes. Met InDesign had ik heel beperkte ervaring opgedaan met mijn eigen boek over Alphen aan den Rijn; met Publisher helemaal niet, dus ook daar heb ik mee leren werken.

In dat hele proces wil de opdrachtgever dan ook nog wel eens van ideeën veranderen. En als het Corona-virus het hele proces lange tijd stil legt, moet je alles wegleggen en na lange tijd weer goed nadenken wat en hoe je alles ook al weer hebt gedaan. 

Een week geleden was het boek klaar en werd een boekpresentatie georganiseerd. De auteur is een schriftgeleerde van de Hindoegeschriften, en een centraal persoon voor Surinamers van Indiase afkomst, die naar Nederland zijn gekomen. Deze groep heeft nog steeds een relatie met zowel Suriname als India. Er zijn meerdere stichtingen, die steun verlenen aan armen in die landen. De geschriften zijn geschreven in het Sanskriet, wat veel mensen niet beheersen. De auteur van dit boek doet veel om in de Nederlandse taal de geschriften toegankelijk te maken. Dit specifieke boek vertelt over hoe je een goed mens kan worden, en de gemeenschap hier in Nederland spant zich ook in om deze kennis over te dragen aan jongeren. Het was voor Dory en mij een hele belevenis om dit mee te maken, en we hebben intens genoten van de presentaties, omlijst met muziek.

Iemand, die in dit boek geïnteresseerd is, kan het bestellen via de auteur (e-mail -adres: brewti@gmail.com). Kosten zijn €15 plus verzendkosten. Als iemand dit werk wil steunen met een donatie, kan dat via de website van de Stichting Armen en Wezen  

Spel met de maan

Afgelopen maanden heb ik gezocht naar objecten in Alphen, die ik zou kunnen fotograferen samen met de maan.
Om een dergelijke foto te maken moet je op het juiste tijdstip op de juiste locatie staan. Je wilt graag de verhouding tussen het object en de maan kiezen. Dat kan je beïnvloeden door de afstand tot het object te kiezen (de grootte van de maan kan je niet beïnvloeden, anders dan inzoomen met de lens van de camera). Verder zoek je naar een plek, zodanig dat de maan op de juiste positie staat bij het object.

Om dat allemaal uit te zoeken en te plannen heb ik de app PlanIt gebruikt. Deze laat op een aantal manieren de banen van de maan zien. Daarbij heb je nodig de hoogte van je onderwerp. Als je dan alles hebt uitgekiend, en weet op welke dagen het gaat lukken, moet ook nog het weer meewerken: een heldere lucht.


De bovenste foto is gemaakt met een kunstwerk, Balance genaamd, dat vastgemaakt is aan het dak van een appartementengebouw. Door het aantal verdiepingen te tellen, kon ik een schatting van de hoogte maken. Op de ideale plek had ik niet veel bewegingsruimte; die wil je liever wel hebben, want de berekeningen zijn niet perfect. De eerste dag kon ik tussen de wolken foto's maken. De tweede dag was de lucht helderder, en kon ik deze foto maken. Mijn afstand tot het kunstwerk was ongeveer 150 meter. De foto is gemaakt op 16 augustus.

Bij de onderste foto wilde ik de volle maan hebben. Het liefst heb je dan nog een restje avondlicht erbij zodat het gebouw ook nog wat licht krijgt. Dan wordt de keuze van het tijdstip nog moeilijker, want dat lukt maar een paar keer per jaar. Zoveel geduld had ik niet. Maar de toren had wel eigen licht. Het betreft hier de Alticom telecommunicatietoren in Alphen aan den Rijn. De hoogte van de toren heb ik op internet opgezocht. De eerste dag lukte het niet met het weer, de tweede dag was er een spannende race tussen de opkomende maan en een opkomende wolkenband. Gelukkig won de maan dat nipt. Deze foto is gemaakt op 20 september. Ik stond op ongeveer 900 meter van de toren langs de Rijn.

Evaluatie afdruk foto op dibond

Van de afdrukcentrale Studentendrukwerk kreeg ik de vraag om een foto-afdruk op dibond, door hun afgedrukt, te evalueren. Studentendrukwerk is een relatief jonge organisatie, die onderdeel is van een bedrijf dat al veel langer drukwerk produceert. Ze richten zich niet alleen op studenten, en profileren zich met lage kosten, snelle levering, gemakkelijk bestelproces, en topkwaliteit. Ze bieden een breed assortiment aan van drukwerk, zoals scripties, beker, t-shirts, boeken, en dus foto's. Foto-afdrukken op allerlei materialen. Een foto kan op twee manieren op aluminium worden geprint; als je voor geborsteld aluminium kiest, worden witte delen in de foto niet afgedrukt, en komt het aluminium tevoorschijn. Je kunt ook kiezen voor dibond; dat is een triplex van twee platen aluminium met een laagje kunststof er tussen. Hier op wordt het wit wel mee geprint. 

Toevallig is er recentelijk ook door het tijdschrift Natuurfotografie (nummer 6, 2021) een uitgebreide vergelijking uitgevoerd over afdrukken op dibond. Studentendrukwerk zat daar niet bij overigens.

Voor mijn afdruk op dibond heb ik de bijgaande foto gekozen. Een compilatie van negen foto's van fladderende mussen. De afmeting was 40 bij 40 cm. Het bestelproces gaat redelijk recht-toe-recht-aan. In de online editor kun je nog allerlei zaken toevoegen als tekst en clip-art, lijsten, etc. Als het ontwerp klaar is, kun je kiezen voor een ophangsysteem en een inlijsting in een baklijst. Ik kies voor het luxe ophangsysteem, met meerkosten. Na de keuze voor het aantal exemplaren, komt je kunstwerk in de winkelwagen terecht. Totale kosten: €43,45, inclusief BTW en bezorging. Dat is een gunstige prijs.

De snelle levering wordt nagekomen, want twee dagen later kreeg ik hem thuis bezorgd. Degelijk ingepakt in karton, en de afdruk op dibond in foam en met beschermstukjes. Gaaf overgekomen. De afdruk ziet er goed uit. Het betreft een foto met relatief weinig subtiele kleuren, en niet optimale scherpte, maar het ziet er uit zoals ik het op mijn computer scherm ook zag: ideaal dus.

Er valt mij wel iets bijzonders op: als er fel licht op reflecteert, zie ik in de donkere delen de structuur van het aluminium. Fijne korreltjes, die het licht reflecteren. Het lijkt op een omgekeerd effect als bij geborsteld aluminium, waarbij je het aluminium juist in de lichte delen ziet. Ook als je over de afdruk heen glijdt met je vingers, voel je de overgangen van licht naar donker. Door dit effect wordt het contrast merkbaar minder bij reflecterend licht.

Het luxe ophangsysteem moet je zelf aanbrengen: de goede plek kiezen, schoonmaken, het aluminiumplaatje met oog er op plakken, en dan je huis doorzoeken op een voorwerp van 20 kilo, en dat er 24 uur op laten liggen. Echt luxe is dat niet, en dat het zelf aangebracht moet worden, wordt niet vermeld. Bij sommige leveranciers wordt het ook zo geleverd, bij andere wordt het ophangsysteem aangebracht. Leveringssnelheid en lage kosten worden belangrijker geacht dan kant-en-klare aflevering.

Mijn conclusie: Mijn foto op dibond was gemakkelijk aan te maken met de online editor en werd goed verpakt en snel geleverd voor een aantrekkelijke prijs. Bij recht opvallend licht ziet de afdruk er goed uit. Bij fel licht, dat onder een hoek reflecteert, zie je de aluminium structuur door de donkere delen heen komen. Het ophangsysteem moet je zelf aanbrengen.

Links:

https://www.studentendrukwerk.nl/

https://www.studentendrukwerk.nl/producten/wanddecoratie/foto-op-dibond

https://www.studentendrukwerk.nl/producten/overig/t-shirt

Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? De Keukenhof

Ooit wel eens in de Keukenhof geweest? Ik een enkele keer, lang geleden. Ooit bij Kasteel Keukenhof geweest? Onlangs ben ik er voor het eerst in mijn leven geweest. Ik had er zelfs nooit van gehoord. Tot vanuit de fotoclub er een excursie naar toe werd gepland. En dat was best wel verrassend. Een mooi kasteeltje, prachtige tuinen er omheen, en een goed en redelijk oud bos.

Deze foto's heb ik gemaakt bij en om het kasteel. Het was herfst, en dahliatijd. Er is een ommuurde tuin, die helemaal vol stond met allerlei soorten dahlia's, ongelofelijk zoveel soorten als er zijn. Daar heb ik wat close-up foto's gemaakt van oranje dahlia's. Maar ook bij het kasteel zelf stonden dahlia's, in mooi aangelegde borders. 

Ik wilde daar een mooi ansichtkaartplaatje van maken, met alles in de foto van voor tot achter scherp. Ik gebruikte mijn nieuwe camera met een grote "full frame" sensor. Zo'n grote sensor levert een beperktere scherpte-diepte op, wat mooi is als je een onscherpe achtergrond wilt hebben bij een portret of macro-foto, maar voor landschappen kan dat een nadeel zijn. Dus om dat op te vangen maakte ik meerdere opnames, met steeds de scherpte op een verschillend punt. Die foto's kan ik dan achteraf in Photoshop bij elkaar voegen, zodanig dat alle scherpe delen met elkaar worden gecombineerd; het z.g. focus-stacking. In de bovenste foto zie je het resultaat.

Nu heb ik ook een camera met een hele kleine sensor: die zit in mijn telefoon. En met zo'n kleine sensor heb je een hele lange scherpte-diepte. En met eenvoudig zonlicht van achter me kan die hele mooie foto's maken. Gewoon klik en klaar. Zie de foto links. Waarom moeilijk doen als het ook makkelijk kan?

Fotografe des Vaderlands Ilvy Njiokiktjien komt naar Alphen

 Ilvy Njiokiktjien, één van de toonaangevendste Nederlandse fotografen, komt op zondag 14 november in Parkvilla vertellen over haar werk. Zij doet dit op uitnodiging van Fotoclub Alphoto.

Ilvy Njiokiktjien werd in 2013 de eerste Fotograaf des Vaderlands. Met een foto van de begrafenis van Nelson Mandela was zij in 2014 de eerste vrouwelijke winnaar van de Zilveren Camera voor de beste persfoto. Vorig jaar won Ilvy de Zilveren Camera Storytelling met haar multimediaproject 'Born Free - Mandela’s Generation of Hope'.

Eerder won zij de National Geographic fotoprijs in de categorie Mens en de Canon Prijs voor jong fotografisch talent.  Zij publiceerde o.a. in de New York Times, Der Spiegel, NRC en Stern. Het documentaire werk van Ilvy Njiokiktjien kenmerkt zich door het tonen van maatschappelijke kwesties, grotendeels gericht op Afrika.

Haar optreden in Parkvilla past in het streven van Fotoclub Alphoto om jaarlijks een Nederlandse topfotograaf voor te stellen aan een breed publiek. Deze opzet maakt deel uit van het samenwerkingsverband dat Alphoto met Parkvilla is aangegaan. Ilvy Njiokiktjien is de derde fotograaf die in dit kader over haar werk komt vertellen. Sacha de Boer en fotograaf des Vaderlands Dirk van der Burg gingen haar voor.


De fotolezing van Ilvy Njiokiktjien begint om 15.00 uur. Zij laat dan o.a foto's zien van haar reportage project over Kindheksen in Congo. Daarnaast vertelt zij over wat zij de laatste maanden heeft gemaakt. Ilvy: "Dat zijn veel beelden rondom corona, maar ook een serie over co-housing in Nederland en Belgie". Zij sluit de fotolezing af met haar project ‘Born Free’ over de Zuid-Afrikaanse jongeren.

Bij dit project volgde Ilvy Njiokiktjien 12 jaar lang de Zuid-Afrikaanse generatie die is geboren na afschaffing van de apartheid. In dit project portretteert zij de jongeren van Zuid-Afrika in haar eigen, persoonlijke en intieme stijl. llvy zegt daarover: "Gelijkheid bestaat op papier, maar een meerderheid van de jongeren gelooft dat blanke Zuid-Afrikanen nog steeds betere kansen hebben, aangezien de erfenis van eeuwen van ongelijkheid er nog steeds is".

Ilvy Njiokiktjien zou aanvankelijk vorig jaar om deze tijd al naar Alphen zijn gekomen, maar het optreden moest vanwege de overheidsregels met betrekking tot Corona twee keer worden uitgesteld.

De toegangsprijs bedraagt € 12,50, inclusief consumptie.

Kaarten kunnen online worden gekocht op: https://www.parkvilla.nl/

Heide in de bloei

De afgelopen weken heeft de hei in de bloei gestaan. Tijdens ons verblijf in een vakantiepark bij Otterlo hadden we uitgebreide heidevelden in de buurt, en ook een prachtig heideveld op 5 minuten loopafstand. Daar heb ik gebruik gemaakt van de mogelijkheid om rond zonsondergang foto's te maken. Hierbij de foto's waar ik het meest blij van word.

Reiger in de vlucht

Tussen Ridderkerk en de Noord ligt de Crezée polder. Het heeft een open verbinding met de Noord, waardoor ook de polder getijden kent. Het is wel gewoon zoet water. Het getijde verschil is ongeveer een meter; bij laag water valt een deel droog, en dat maakt het gebied heel populair bij vogels. Ganzen, reigers, visdieven, valken hebben we kunnen bekijken. Je kunt er een heerlijke wandeling maken. 

Ideaal om aan de slag te gaan met mijn 600 mm lens. Deze foto's laten een blauwe reiger zien. Hij ziet er een beetje verfomfaaid uit, maar hij vliegt wel heel gracieus.

Het verhaal achter de foto: takken in Huys te Warmont

Laatst liep ik rond in het park van Huys te Warmont, en ja, dat is vlak bij Warmond, en dat ligt boven Oegstgeest, en dat ligt boven Leiden. Het is een echt bospark met een arboretum en is in beheer bij het Zuid-Hollands Landschap. Het huis zelf is in privé-eigendom, en bewoond.

Ik stond op één van de bruggetjes en was wat foto's aan het maken, toen mijn oog viel op een paar dode takken. Ik wilde daar een foto van maken met de compositie zoals op onderstaande foto te zien is. Om goed in te zoomen had ik mijn 600 mm lens op mijn camera gezet. Deze lens heeft een vast diafragma van f/11. Met zo'n telelens, zelfs met een dergelijk klein diafragma, is de scherptediepte beperkt. Als ik scherpstelde op één van de twee takken, was de andere net onscherp. 

Er is een technische oplossing voor dat probleem: maak meerdere foto's met verschillende scherpstellingen. Je zorgt er voor dat elk deel van je onderwerp scherp is op één van de foto's. Deze foto's kunnen in Photoshop met elkaar worden gecombineerd, zodanig dat uit elke foto de scherpe delen worden gebruikt. De procedure heet focus-stacking (in Photoshop: onder Bewerken>Lagen automatisch overvloeien). Het is aan te bevelen om de camera op statief te hebben, zodat de beelden precies over elkaar vallen. Ik had geen statief bij me, dus uit de hand. Photoshop helpt dan om eerst de beelden precies met elkaar uit te lijnen (onder Bewerken> Lagen automatisch uitlijnen). Mijn Canon R5 helpt me een handje: als ik scherpstel op het dichtstbijzijnde punt. maakt de camera de volgende beelden zelf, tot het verste punt ook een keer scherp wordt opgenomen. Voor deze foto zijn acht beelden gebruikt.

Placemats

Dit jaar hebben Dory en ik de eerbiedwaardige leeftijd van 70 bereikt. We zijn blij dat we op deze leeftijd allebei nog fit zijn en allerlei activiteiten kunnen doen. Nu de Corona-epidemie in Nederland weer duidelijk op de terugweg is, en bijna alle beperkingen worden opgeheven, konden we onze verjaardagen weer vieren met de complete familie. Dat hebben we gedaan in één van de vakantieparken in Gelderland. Zonen, schoondochters, kleinkinderen, met ons negenen.

Drukwerknodig bood me aan om voor deze speciale gelegenheid placemats te laten maken. Placemats met onze eigen foto's. We hebben daarvoor een zelfportret in de achtertuin gemaakt, en dat wat extra opgevrolijkt. Op de website van Drukwerknodig kan je dat ook nog verder bewerken, maar dat was niet meer nodig. Er worden meerdere uitvoeringen aangeboden, wij konden de dubbelzijdige glanslaminaat kiezen, waardoor de placemats ook gemakkelijk schoongemaakt kunnen worden. Formaat A3.

Een paar dagen na de bestelling werden ze keurig verpakt thuisbezorgd. Een feest om ze te zien.

Het weekend was geweldig en de familie was blij verrast met de placemats.

Oeverzwaluwen in Rotterdam!

1/3200 sec bij f/11 en ISO 3200; 600 mm

Zonder het te beseffen liepen we opeens in Rotterdam. En langs een Spaanse kust. En zagen we oeverzwaluwen met hun nesten. Dat zat zo.

We gingen naar de Eendragtspolder om daar te wandelen en vogels te bekijken. En dat in combinatie met de noordkant van de Zevenhuizerplas. Dat ligt allemaal tussen Zoetermeer en Rotterdam. En in de buurt van de Rottemeren. Aangekomen bij de noordrand van de plas zagen we aan de horizon hoogbouw. Eerlijk gezegd had ik geen idee van welke plaats dat kon zijn. Ik had iets gelezen over Nesselande, maar dat zij mij niets. 

Ik kom zo terug op onze wandeling langs de eilandjes in de plas. Maar daarna besloten we om wat horeca te zoeken langs de oostkant. We zagen een lang strand en liepen er naar toe. Op dat ogenblik waanden we ons ineens aan de Spaanse kust in plaatsen als Alicante: een breed strand, een heuse brede boulevard, appartementengebouwen in overheersend zonnig wit en aan het eind een winkelcentrum met ook horeca. We zagen dat dat de Sicilië-boulevard was, en de wijk heet Nesselande. Dit is een Vinex-locatie, die rond 2000 door de plaatselijke gemeentes aan Rotterdam is gegeven, en sindsdien is de compleet nieuwe wijk ontwikkeld. Ik kan iedereen een bezoekje op een zonnig dag aanbevelen.

Terug naar onze wandeling langs en over de eilandjes aan de noordkant van de Zevenhuizerplas. Deze zijn aangelegd om vogels aan te trekken. Het zijn er vier, en de eerste en laatste zijn toegankelijk via bruggetjes. Leuke wandeling. Op één van de eilandjes is een betonnen muurtje gebouwd als nabootsing van een steile oever en met de bedoeling om oeverzwaluwen aan te trekken. Nou dat is goed gelukt. De zwaluwen vlogen af en aan naar de holtes waarin ze kunnen nestelen. De afstand vanaf de rand van de plas was wat groot voor foto's, maar met mijn 600 mm lens lukte het enigszins. Ook een videootje geschoten. En tijdens het laatste deel van de wandeling kwamen er ook visdieven overvliegen.

Vogeltjes -2: het mezennest

Bij ons in de achtertuin hebben koolmeesjes een nest gemaakt in het nestkastje. Daar kwamen kindjes van, en toen die geboren waren, moesten ze natuurlijk gevoed worden. Dat is erg hard werken voor pa en ma. Ze vlogen af en aan met spinnetjes, rupsen, en andere insecten. Als ze weer naar buiten kwamen na aflevering, namen ze de ontlasting van de kindjes mee, zodat het nest schoon bleef. 

Als je daar een paar keer naar kijkt, ontdek je patronen, ook in het gebruik van plekken om eerst even te zitten voor en na het bezoek aan het nest. Dat maakt het mogelijk om foto's te maken. Technisch een grote uitdaging: om de snelle beweging van de vleugels zonder veel bewegingsonscherpte te vangen, zijn sluitertijden nodig van rond de 1/4000 seconde. Mijn 600 mm telelens heeft een vast diafragma van f/11. Daarmee kwam ik op ISO-waarden terecht van 12.800! De camera gaf gelukkig niet extreem veel ruis bij die waarden.  Ook het scherpstellen was een uitdaging; in eerste instantie gebruikte ik de autofocus met dierherkenning; maar als de vogel zo kort in beeld is (hooguit 2 of 3 beelden bij 20 beelden per seconde), gaat dat niet altijd goed. De andere methode was met de hand scherpstellen op even voor het nestkastje. Dat gaf ook een goed percentage scherpe foto's. 

Al met al kon ik een serie heel leuke foto's samenstelling, met houdingen van de koolmeesjes, die je normaal gesproken niet ziet. Uit de laatste foto met de onscherpte van de vleugeltips, heb ik afgeleid, dat ze met een snelheid van 60 kilometer per uur op en neer gaan. Echt genieten van de foto's kun je door er op te klikken voor een schermgrote versie.

Vogeltjes

Meerkoeten, 1/125sec bij f/4 en ISO 125. 200 mm lens

 

De afgelopen tijd heb ik wat foto's gemaakt van vogeltjes. In en rond Alphen aan den Rijn.

Eendjes. 1/800 sec bij f/11 en ISO 800; 600mm lens

Rietzanger. 1/800 sec bij f/11 en ISO 800. 600mm lens

Witgesterde blauwborst. 1/125 bij f/11 en ISO 640. 600mm lens

Bomen in de AWD

Bomen hebben mij altijd gefascineerd; en vaak de bomen zonder blaadjes. Wat mij trekt zijn de extreme vormen van de stammen en takken; maar ook het fijne kantwerk van de twijgen en de structuren van de basten. Laatst was ik weer in de Amsterdamse Waterleiding Duinen (AWD) en vlak achter de ingang bij Vogelenzang zit een bos met veel prachtige gevormde bomen. Daar zijn deze twee foto's gemaakt.

Door een groothoeklens te gebruiken worden de vormen nog dramatischer. De brandpunts-afstand van de bovenste foto was 27 mm. Bij de foto links had ik een eerste foto gemaakt, maar daar was ik niet helemaal tevreden over. Ik ben toen op de grond gaan liggen en heb de 16mm ingesteld. En hier ben ik best blij mee. Zo komt de boom veel indrukwekkender en overweldigender over. Ook staan er op de achtergrond allemaal dunnere boompjes, die proberen met de echte boom de hemel te bereiken. Zoals de muis tegen de olifant zie toen ze over een brug liepen: wat stampen we lekker samen hè?

Ik heb de foto's naar zwart-wit overgezet, omdat ik vind dat de lijnen en vormen beter tot hun recht komen zonder de afleiding van kleuren.

Fotoboek maken bij de Fotofabriek

Een fotoboek maken is leuk om te doen. Ik was dus blij verrast, toen de Fotofabriek mij vroeg om een fotoboek te maken en daar een blog over te schrijven. Het boek kreeg ik daar gratis voor terug.

Een fotoboek maken kost wel veel tijd, dat was nog wel een overweging. Maar toen ik de keus maakte om mijn mooiste foto’s van Schotland in één boek te doen, kreeg ik er gelijk zin in. Ik kreeg een liggend boek op A4-formaat met harde kaft en 24 pagina’s. Met dit soort foto’s koos ik er voor om één foto per pagina te doen: lekker groot.

De Fotofabriek was voor mij niet zo bekend als sommige andere aanbieders, dus eerst maar eens rondgekeken op de website. Ze bieden heel veel verschillende producten aan, met foto’s afgedrukt op allerlei materialen, van mokken tot houten panelen. Ook geven ze tips voor het maken van foto’s en fotoboeken. Interessant vond ik een blog, waarin wordt uitgelegd, hoe je in je boek een Q-code kan zetten, die je kunt scannen met je telefoon, en dan gelijk je video kunt bekijken, die je op YouTube hebt gezet (met deze link kom je bij dat blog). Ze hebben het ook ingebouwd in de software voor het maken van een boek; ik  heb het uitgeprobeerd, en het werkt vlekkeloos.

Om te beginnen met het boek heb ik eerst een map klaargezet met alle foto’s. Vervolgens moet je eerst een account aanmaken. Je kiest dan tussen allerlei formaten en kaften. Dan ga je aan de slag, òf via het downloaden van een programma voor het opmaken van het boek, òf via het gebruiken van online software. Het eerste bevelen ze aan, maar ik koos er voor om het online te doen. Overigens kun je ook je fotoboek maken met Photoshop of InDesign, en dan het Pdf-bestand daarvan uploaden. Als je kiest voor de onlinesoftware krijg je voor de opmaak de keus tussen één van de standaard-lay-outs, of een eigen opmaak. Ik kies voor het laatste en krijg dan een scherm zoals hier getoond; eerst nog zonder foto’s natuurlijk. Want die moet je eerst uploaden, en dat doe je met de knop Foto’s in het linker menu. Dan kun je echt aan de slag.

Je sleept een foto uit die galerie naar de plek waar je hem wilt hebben. De foto wordt dan in een plaatshouder gezet; die kun je verslepen en de afmetingen kun je op allerlei manieren aanpassen. Bij de voor- en achterkant werkt het iets anders: als je een foto op de voorkant sleept uit de galerij, vult hij gelijk de hele voorkant. Wil je dat niet, dan moet je eerst een plaatshouder inslepen, en die dan vullen met de foto, en aanpassen naar de afmetingen die je wilt hebben. Met stippellijntjes wordt je overal attent gemaakt op de delen aan de rand, die weggesneden kunnen worden. Ik heb geen manier gevonden om met één klik een foto in het boek pagina vullend te maken. Wat wel weer handig is, is dat je kunt kiezen, dat de foto’s die je al hebt gebruikt, niet meer zichtbar zijn in de galerie; dat werkt heel prettig.

Op de pagina rechts zie je de opmaak, zoals ik die voor de rest van het boek heb gekozen. Ik heb geen manier gevonden om die afmeting en plaats op de pagina standaard te maken; dat zou mijn leven een stuk makkelijker maken. Ik koos voor een alternatief: je kunt de pagina (de spread eigenlijk: de pagina links plus de pagina rechts) kopiëren onderin het scherm, en dan de foto vervangen door een andere. Ook is het mogelijk om een foto te kopiëren met CTRL+C, en die ergens anders weer in te voegen met CTRL+V. Je kunt teksten toevoegen, en als je daar eenmaal een vorm, kleur en lettergrootte hebt gekozen, dan kun je daarvan wel een nieuwe standaard maken, zodat alle tekst-plaatshouders vanaf dat ogenblik die zelfde eigenschappen meekrijgen.

Stel dat je een bepaald lay-out hebt gemaakt voor een pagina, dan zou het mooi zijn als je die als een nieuw thema op zou kunnen slaan; die mogelijkheid kon ik niet vinden.

Zoals links op het scherm te zien is, kun je ook meerdere foto’s op één pagina zetten, en je kunt ze elkaar laten overlappen. Welke boven en onder komt te liggen, kun je aanpassen als je één van de foto’s aanklikt en dan in het menu rechtsboven. Overigens kun je ook de foto zelf nog aanpassen, in helderheid en contrast en verzadiging van de kleuren. Verder kun je filters toepassen, foto’s doorzichtig maken, er een lijst of schaduw aan toevoegen, een andere vorm geven, een hart bij voorbeeld. Je kunt ook een foto gebruiken als vullende achtergrond voor de pagina; doe je dat ergens in het boek, dan wordt wel de hele spread met de achtergrond gevuld, niet één pagina.

Ja, en zo werk je je hele boek af. Het werkt bij mij goed als ik alle knopjes een keer uitprobeer, zodat ik weet wat mogelijk is. Dat voorkomt zoeken tijdens de opmaak. En als je iets hebt uitgeprobeerd, en dat toch niet wilt gebruiken, kun je dat weer ongedaan maken met één klik linksonder in het scherm. Ik heb geen mogelijkheid gevonden om de bladzijden automatisch te pagineren. Ook niet om het boek, als het klaar is, fullscreen te bekijken en door te bladeren. Ik krijg de indruk, dat de software nog met meer dingen wordt uitgebreid, dus misschien komt dat nog.

Voor de rest werkt alles heel soepel, alles wat je doet is ook weer te corrigeren, en aan het eind kun je de bestelknop gebruiken, betalen en vol verwachting de aflevering afwachten.

Wil je mijn boek met foto’s uit Schotland bekijken? Dat kan via deze link.

 

  

HDR: Wat bedoel-u?

Introductie

Iedereen die regelmatig fotografeert, komt wel eens de term HDR tegen. Ongeacht of je een fotocamera gebruikt of een camera van een telefoon. HDR staat voor high dynamic range, en de term wordt gebruikt voor een techniek om bij hoge lichtcontrasten een goed belichte foto te krijgen. De techniek wordt veel gebruikt, en toch heeft HDR bij velen een negatieve klank. Is dat terecht?

Wat is HDR?

Zoals gezegd staat HDR voor high dynamic range, wat in dit verband zoveel betekent als grote lichtcontrasten. Vaak zijn de verschillen tussen lichte en donkere delen in een beeld zo groot, dat een camerasensor die niet in één opname goed kan verwerken. In tegenstelling tot onze ogen, die dat beter kunnen. Denk aan bij voorbeeld een landschap met donkere schaduwen en fel witte wolken. In die situaties loop je het risico dat in de donkerste en/ of de lichtste delen van een foto geen details meer zichtbaar zijn: ze zijn plat zwart of plat wit.

De HDR-techniek

Er is een techniek ontwikkeld om toch een beeld te creëren, waar de details in zowel de donkere als de lichte delen goed zichtbaar zijn. Daarvoor worden meerdere (meestal 3, 5, of 7) foto’s gemaakt met steeds een andere belichting; op de donkere foto’s zijn de details in de lichtste delen nog goed te zien, en in de lichtste foto’s zijn de details van de donkere delen nog goed te zien. Er is software ontwikkeld, waarmee deze foto’s met elkaar kunnen worden gecombineerd, zodanig dat overal de details goed worden weergegeven. Aanvankelijk waren dat gespecialiseerde programma’s, maar tegenwoordig is de software ingebouwd in de meeste fotobewerkingsprogramma’s, evenals in moderne camera’s. De fotoserie hierbij geeft een indruk van het proces.

Initieel gebruik

Een populaire tak in de fotografie is Urbex (Urban Exploration); foto’s worden gemaakt in oude en vervallen gebouwen, waardoor het verval van de gebouwen en overblijfselen van het vroegere gebruik in beeld worden gebracht. In die gebouwen bestaat groot lichtverschil tussen de donkere hoeken van de ruimtes, en de delen waar buitenlicht te zien is of naar binnen schijnt. Met name in deze omstandigheden werd de HDR-techniek al snel toegepast.

Waarom heeft HDR bij sommigen een negatieve bijklank?

Met name bij de Urbex fotografie werd gebruik gemaakt van aparte software, waarmee je het samenvoegingsprocédé zelf kon beïnvloeden. Deze mogelijkheid werd regelmatig gebruikt om het procedé meer door te laten werken, dan nodig voor een beeld dat overeenkomt met wat je met je ogen ziet. Er ontstaan dan beelden, waarin de contrasten niet alleen worden gecompenseerd, maar zelfs worden geminimaliseerd. Je krijgt foto’s waar in alle delen veel details zichtbaar zijn, en een vlakke belichting ontstaat. Deze zogenaamde HDR-look vinden sommigen over de top, en lelijk, en ze zetten zich daarom af tegen het gebruik van de HDR-techniek.

Wordt de techniek veel gebruikt?

De HDR-techniek zoals oorspronkelijk bedoeld wordt steeds meer gebruikt door fotografen. Veel camera’s hebben nu een instelling, waarmee je automatisch een aantal opnamen kan maken met verschillende belichtingen. De techniek om ze samen te voegen is ingebouwd in mainstream fotobewerkingsprogramma’s als Lightroom en Photoshop. Voor fotografen, die in RAW fotograferen is gebruik in Lightroom aantrekkelijk, omdat ook het resultaat een RAW-file is, die flexibel verder bewerkt kan worden. Verder geven veel camera’s, en apps op telefoons, ook de mogelijkheid om de foto’s gelijk te combineren, zodat er een kant-en-klare HDR-foto opgeslagen wordt.

En die HDR-look?

Ook de HDR-look op zich heeft ruimere waardering gekregen, en in veel camera’s (ook in telefoons) en fotobewerkingsprogramma’s zijn zogenaamde HDR-filters aanwezig, waarmee je een foto een vergelijkbare uitstraling kan geven. Hierbij worden dus niet meerdere opnamen gecombineerd. Hier een foto, die in Lightroom zodanig is bewerkt, dat een HDR-look ontstaat.

Conclusie

Bij veel enthousiaste (inclusief professionele) fotografen wordt de HDR-techniek veelvuldig gebruikt, terwijl de nieuwste camera-sensoren al meer contrast aankunnen. De HDR-look blijft toch ook populair bij veel gebruikers.

 

Hoe ziet een camera er over vijf jaar uit?

Inleiding

Een aantal jaren geleden heeft de systeemcamera zijn intree gedaan op de markt die tot dan werd bestreken door spiegelreflexcamera’s. De huidige systeemcamera’s zijn pas het begin van een verdere snelle ontwikkeling van professionele en geavanceerde camera’s. Een aantal tendensen zijn al te zien. Daarmee kunnen we filosoferen over hoe de camera’s van over vijf jaar er uit zullen zien?

De systeemcamera

De systeemcamera met full frame, APS-C dan wel Micro Four Thirds sensor is nu een jaar of vijf op de markt. Olympus en Panasonic zijn de frontrunners geweest, terwijl Sony voor het eerst een full-frame camera uitbracht. Systeemcamera’s zijn er wel eerder geweest, maar altijd met een kleinere sensor. De huidige systeemcamera’s worden ook wel Interchangeable-Lens Camera’s ofwel ILC’s genoemd. Deze camera’s hebben geen opklapbare spiegel meer (nodig). Wat zijn de veranderingen die daarmee gepaard gaan? Allereerst worden de functies die de spiegel had, nu anders gedaan.

Het licht dat op de spiegel van de spiegelreflexcamera viel, werd gebruikt voor de (auto-)focus. Nu er geen spiegel meer is, wordt het beeld rechtstreeks op de sensor geprojecteerd. De scherpstelling gebeurt nu door metingen op de sensor. Het licht dat op de spiegel viel, werd ook doorgestuurd naar de zoeker.  Nu dat niet meer kan, moet het beeld van de sensor worden doorgestuurd: de optische zoeker is vervangen door een Electronic Viewfinder, ofwel EVF. (Bij spiegelreflexcamera’s kon je ook al via live view het beeld van de sensor op het scherm achterop de camera gebruiken; de spiegel stond dan continu opgeklapt; focussen in die stand was minder nauwkeurig en snel). Een voordeel van de EVF is, dat je de belichting krijgt te zien, zoals ook de opname er uit zal zien.

Doordat er geen spiegel meer is, en geen prisma voor de zoeker, is een systeemcamera lichter dan zijn voorganger. Zo is de Nikon D850 1050 gram, terwijl de Z7 675 gram is; dat is een vermindering van ruim 30%.

Vernieuwingen van de systeemcamera

De continue lichtval op de sensor maakt heel veel andere zaken mogelijk. Iets waar veel systeemcamera’s nu mee komen is gezichts- en oogherkenning. Het beeld dat op de sensor valt wordt gescand op de kenmerken van een gezicht, en van ogen in een gezicht; deze kenmerken komen voort uit kunstmatige intelligentie programma’s, die miljoenen beelden hebben geanalyseerd. Ook kunnen live filters worden toegepast, waarvan je de resultaten in de EVF of op het scherm kunt bekijken voordat je de foto maakt. Zo zijn er zwart-wit filters, zodat je ook vooraf kunt zien hoe je foto er zwart-wit uit kan gaan zien. De foto’s kunnen nog steeds als RAW worden opgeslagen.

Ook ontwikkelingen bij smartphone camera’s kunnen worden gebruikt; bij voorbeeld om lange sluitertijden te simuleren  kunnen honderden foto’s binnen een paar seconden worden gemaakt, die dan worden gecombineerd (iets wat je ook in Photoshop kunt doen, maar dat is veel meer werk). Daar komt geen statief aan te pas. Iets wat Olympus in zijn camera’s heeft ingebouwd is bij lange sluitertijden een controle op overbelichting: als specifieke pixels overbelicht dreigen te raken, worden ze niet meer uitgelezen. Daarmee blijft er altijd voldoende structuur in de lichte delen.

De toekomst

De intree van deze systeemcamera’s vormen een tweede stap in het traject van mechanische camera’s naar volledig elektrische / elektronische camera’s. De eerste stap was de overgang van films, die doorgedraaid moesten worden, naar digitale camera’s. In de huidige tweede stap verdwijnt het mechanisme van de opklapbare spiegel. Je zou het kunnen vergelijken met de transitie van voertuigen, waar we op het ogenblik in zitten. Een auto  verandert van een systeem met heel veel mechanische processen naar een platform, waarbij alleen nog de wielen aangedreven worden door een elektromotor die vlak bij het wiel zit. Welke mechanische functies zitten er nu nog in de huidige systeemcamera’s? De sluiter, het diafragma, de stabilisatie. Ik voorzie, dat deze ook zullen worden vervangen door elektronische oplossingen.

In de huidige systeemcamera’s kunnen je al kiezen tussen de mechanische sluiter en een elektronische sluiter; deze laatste werkt simpel door de sensor gedurende de ingestelde sluitertijd uit te lezen. Hiermee kunnen meer beelden in een second worden gemaakt dan met een mechanische sluiter.

De stabilisatie van lenzen en camera’s is een mechanisch systeem, dat beweging in heel korte tijd compenseert. Bij telefooncamera’s wordt bij langere sluitertijden de beweging gemeten, en worden de achtereenvolgende beelden, die gedurende de sluitertijd worden gemaakt, daarvoor gecorrigeerd. Of dit daadwerkelijk zal worden ingevoerd in de duurdere systeemcamera’s is afwachten. De stabilisatie werkt bij het maken van één opname met lange sluitertijd heel goed, en het is nog de vraag of het verwerken van honderden beelden met elk een korte sluitertijd, gelijke beelden oplevert.

De vervanging van een instelbaar diafragma zal mogelijk wat lastiger worden, maar zeker niet onmogelijk. Veel camera’s hebben al de mogelijkheid om focus-stacking te doen: het maken van een serie opnamen, waarbij het focuspunt steeds een beetje wordt verlegd. Het si dan niet meer zo’n grote stap om dat de camera standaard te laten doen, en dan een selectie te laten maken van beelden, die samen overeenkomen met een ingestelde scherptediepte. Een groot voordeel van een dergelijk proces is dat altijd met een grote diafragmaopening gefotografeerd kan worden, zodat er minder vaak hogere ISO-waarden nodig zijn. Bij sommige telefoons, met meerdere camera’s, kun je zowel vooraf als achteraf een scherptediepte kiezen.

Andere mogelijkheden dienen zich ook aan: het gebruik van grijsfilters kan al gesimuleerd worden door gedurende een langere tijd veel opnamen te maken en die statistisch te combineren, analoog aan wat ik eerder schreef over stabilisatie. Bij Olympus-camera’s wordt de uitlezing van de pixels zodanig gestuurd bij langere sluitertijden, dat er geen overbelichting ontstaat. Op analoge manier kun je tot langere sluitertijden komen, zodat je beweging kunt vastleggen. Dan is het verder een kleine stap om gegradueerde grijsfilters te simuleren.

Foto en video zijn nu nog gescheiden functies op de camera. Maar het aantal foto’s dat per seconde gemaakt kan worden benadert de videosnelheid. En als er met 8k video kan worden gemaakt, is het aantal pixels per beeld het zelfde als bij de foto’s. Je kunt dan een video opnemen en er de beste beelden uit selecteren voor je fotografie. Met name voor actiefotografie (wildlife, sport, straatfotografie) geeft dat grote voordelen. Kunstmatige intelligentie kan bij de selectie een goede hulp zijn.

De invoering van 5G brengt ook potentieel grote voordelen. Foto’s kunnen dan realtime of na bewerking naar de cloud worden gestuurd. Misschien rechtstreeks vanuit de camera, of via de smartphone; in dat laatste geval is er geen tweede GSM-kaart en abonnement nodig en kan de foto gelijk op sociale media worden geplaatst; of meteen naar de opdrachtgever. Met behulp van KI kan dan elke foto al gelijk voorbewerkt worden en met onderwerpherkenning trefwoorden krijgen. Met automatische geotagging hoef je je nooit meer af te vragen waar je de foto hebt gemaakt.

Bij smartphones zijn we gewend aan het gebruik van allerlei verschillende apps, die elk gespecialiseerd zijn op bepaalde typen fotografie en bepaalde effecten. Gaan we ook toe naar dezelfde situatie op systeemcamera’s? Met allemaal foto-apps op het achterscherm? We zullen het zien. In ieder geval zal de systeemcamera van over vijf jaar al wezenlijk verschillen van de huidige generatie. Door doorontwikkeling van software voor de aansturing van de sensor, en door de verwerking van grote aantallen beelden tot de resultaten die we zoeken. Dat alles mogelijk gemaakt door snellere sensoren en de inzet van kunstmatige intelligentie. Een fascinerende toekomst, waarbij ambachtelijke kunde minder belangrijk wordt, en creativiteit op de eerste plaats komt.