zaterdag 28 december 2019

Kunstmatige intelligentie in de fotografie: kitsch of kunst?



Je ziet hier twee foto’s, die min of meer het zelfde zijn. Iets ander standpunt, iets andere tijd, waardoor het licht en de wolken veranderd zijn. De foto’s tonen een watervalletje in de Rosa Glen op het Schotse eiland Arran. Gemaakt tijdens mijn trip van eind september.





Waarom laat ik ze allebei zien? Omdat ze heel verschillend gemaakt zijn. De ene foto is gemaakt met mijn Nikon D810 spiegelreflexcamera met 16-35 mm zoomobjectief; een lange sluitertijd gebruikt van twee seconden om het effect van de witte sluiers te krijgen en een gevoel van beweging te creëren. Om de rest wel scherp te krijgen heb ik mijn camera gezet op mijn koolstofvezel driepootstatief, zodat deze goed stil gehouden wordt.

Dan de andere foto: gemaakt met mijn telefoon, uit de hand, een beetje stabiel gehouden gedurende 5 seconden, en gebruik makend van de Spectre app.

Je zou verwachten, dat je verschil ziet tussen de foto gemaakt met de dure en zware apparatuur, en die gemaakt met mijn telefoon. Maar welke foto is nu gemaakt met welke camera? Aan het eind van deze post kun je het antwoord vinden.

Hoe is het nu mogelijk, dat je een dergelijke foto kan maken met je telefoon? Het antwoord is: kunstmatige intelligentie. De telefoon maakt in die paar seconden enkele honderden foto’s met korte sluitertijden. De software waarmee Spectre is gemaakt, heeft miljoenen foto’s met lange sluitertijden van goede fotografen geanalyseerd, en geleerd, waarom die lange sluitertijden worden gebruikt. Onder andere voor waterstromen. (Ook voor wolkensluiers, voor lichtstrepen in het donker van bewegende lampen, en voor het laten verdwijnen van mensen op straat of plein.) Spectre pakt voor de stilstaande delen van het landschap één van de foto’s, en voor de bewegende delen, hier dus het water, worden de beelden gecombineerd. Dat kan nadat alle foto’s onderling precies zijn uitgelijnd. [NB. Hetzelfde resultaat kan overigens met de dure apparatuur ook worden verkregen: maak met je dure spiegelreflexcamera meerdere opnamen, bij voorbeeld tien tot vijftien, en combineer ze in Photoshop met behulp van statistische analyses et voilà: een vergelijkbaar resultaat.] Tussen twee haakjes: de Spectre app is gratis….

De meeste mensen die dit zien zijn eerst verbijsterd. Maar na de uitleg maakt de verbijstering plaats voor een ongemakkelijk gevoel. Ze vragen zich af, wat dan nog de eigen inbreng is: je drukt op de sluiterknop, en de telefoon en de software, met de kennis van miljoenen andere fotografen creëert de foto. Dat is naar mijn mening de gebruikelijke reactie als menselijk kunnen vervangen wordt door machines. Zoals ook bij de overgang van filmrolletjes naar digitale sensoren: geen ontwikkelkunde en afdrukkunde meer nodig; “nu kan iedereen goede foto’s maken!”. De uitdaging voor fotografen is: ontdek wat je met de nieuwe technologieën kunt, en creëer daarmee niet alleen eenvoudig een kopie van wat je met de oudere techniek ook kon, maar creëer nieuwe beelden, die je eerder niet kon maken. Dus om nieuwe kunst te maken; wat eens kunst was, loopt het risico kitsch te worden. Het wordt echt interessant, als deze nieuwe apps worden gecombineerd met de nieuwe generatie systeemcamera’s. Want de kwaliteit van de beelden van telefooncamera’s is toch beperkt.

O ja: welke foto is nu met welke camera gemaakt? De bovenste foto is met mijn iPhone gemaakt.


zaterdag 21 december 2019

De feestdagen: terug kijken en vooruit kijken



Deze periode nodigt altijd uit om naar achteren en naar voren te kijken. Het afgelopen jaar hebben we een aantal goede vrienden verloren. Ook buitenlandse. Naarmate we ouder worden, gebeurt dat natuurlijk vaker, maar het overkomt je ook in golven. We zullen ze missen, en we denken met extra warmte aan de partners en familie.

Wat mijn fotografie betreft, zijn er veel mooie dingen gebeurd. Mijn Alphense foto's hangen op groot formaat nu in diverse gebouwen in Alphen. Ook worden ze gebruikt voor rouwkaarten. Daar ben ik trots op, en blij dat de foto's anderen blij maken. Ik ben begonnen met één-op-één coaching, waarbij ik anderen op continu basis help bij verdere ontwikkeling van hun fotografie. Ik maak mensen blij door hun foto's te verfraaien of aan te passen. Met de fotoclub hebben we mooie dingen georganiseerd, van een optreden van Sacha de Boer in Parkvilla tot een reis van een week naar Schotland.

De keerzijde van al dit moois, is dat ik weinig nieuwe foto's heb kunnen maken. Zeker omdat ik ook op andere vlakken extra activiteiten heb ontplooid. En daar ligt dus voor mij de uitdaging voor volgend jaar. Sommige zaken ga ik afbouwen, zodat er tijd beschikbaar komt om mijn eigen fotografie naar een hoger niveau te tillen. Lekker bezig zijn met het fotograferen. Mogelijk ga ik een nieuwe camera kopen: een systeemcamera. Waarschijnlijk van Nikon of Sony, dat hangt af van de ontwikkelingen. Dan kan ik ook weer wat leuke blogposts schrijven.

Met Dory wensen we je fijne feestdagen, en het beste voor het komende jaar.